Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης

Μια μέρα, ο Αββάς Μακάριος συνάντησε στην έρημο ένα κρανίο. Ακολούθησε ο εξής διάλογος (σύνοψη, ελεύθερη απόδοση):

ΜΑΚΑΡΙΟΣ: Ποιός είσαι συ;

ΚΡΑΝΙO: Ήμουν ιερέας των ειδώλων και εκείνων που έμειναν “Έλληνες” - ειδωλολάτρες σ’ αυτό τον τόπο. Συ είσαι ο Μακάριος, ο πνευματοφόρος. Όταν σπλαχνίζεσαι τους κολασμένους και προσεύχεσαι γι’ αυτούς, παραμυθούνται.

ΜΑΚΑΡΙΟΣ: Πώς είναι η κόλαση; Ποιά η παραμυθία;

ΚΡΑΝΙΟ: Στεκόμαστε μέσα στις φλόγες, που φθάνουν ως τον ουρανό. Και δεν μπορούμε να βλέπουμε ο ένας το πρόσωπο του άλλου, γιατί είμαστε κολλημένοι - δεμένοι πλάτη με πλάτη. Όταν όμως προσεύχεσαι, λασκάρουν τα σκοινιά και μπορούμε να κοιταχτούμε, ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΡΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟ. Αυτή είναι η παραμυθία!

Αυτός ο διάλογος μεταξύ του Αγίου και του κρανίου είναι μια συγκλονιστική έκφραση της δυσκολίας για κοινωνία του ανθρώπου με τον ΑΛΛΟ, με το συνάνθρωπο.

Ο Πλαύτος έλεγε το γνωστό “homo homini lupus” (Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος). Και ο Σαρτρ το εξέφρασε ακόμη τραγικότερα: “L´enfer c´est l´autre” (Ο άλλος είναι η κόλαση). Εδώ, αντίθετα, συνοψίζεται η χριστιανική πίστη, ότι όχι η παρουσία του άλλου, αλλά η ΑΠΟΥΣΙΑ του, η αδυναμία κοινωνίας, είναι η κόλαση.

Ο διάλογος του Αββά Μακαρίου και του κρανίου, αποτελούν έκφραση του ίδιου του έργου της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης, η οποία είναι ένας χώρος και τρόπος διαπροσωπικής κοινωνίας και αναζήτησης της αλήθειας μέσω του υπεύθυνου διαλόγου.



Η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, βρίσκεται στην Χερσόνησο Ροδωπού,ένα χιλιόμετρο βόρεια από το Κολυμβάρι Χανίων. Η Εκκλησία της Κρήτης υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο όπως και οι μητροπόλεις της διασποράς και δεν έχει διοικητική σχέση με την Εκκλησία της Ελλάδας. Σε αυτό ίσως να οφείλεται η ύπαρξη ενός πνεύματος οικουμενικότητας, ή τέλος πάντων μιας λιγότερο "μικροελλαδικής" αντίληψης για τον κόσμο που συναντάει κανείς στην Ακαδημία.



ΙΣΤΟΡΙΑ

Η εκλογή και ενθρόνιση (1957) του Αρχιμανδρίτου Ειρηναίου (Γαλανάκη) ως Επισκόπου Κισάμου και Σελίνου (Κρήτης) εσήμανε την απαρχή μιας δυναμικής προσπάθειας για ανακαίνιση του εκκλησιαστικού βίου, της μαρτυρίας και της διακονίας της Εκκλησίας σε πολλά επίπεδα.

Στα πλαίσια της προσπάθειας αυτής ο Επίσκοπος (μετέπειτα Μητροπολίτης) Ειρηναίος και ο μαθητής του Αλέξανδρος Κ. Παπαδερός συνεργάσθηκαν εντατικά κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, προκειμένου να ετοιμασθεί η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης (ΟΑΚ) ως ιδέα και τρόπος δράσης, ταυτόχρονα δε να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι.



Για την ανέγερση των πρώτων εγκαταστάσεων της ΟΑΚ η παρακείμενη ιστορική Ιερά Μονή Γωνιάς διέθεσε έκταση 60 στρεμμάτων σε φυσικό περιβάλλον που έχει χαρακτηριστεί με Διάταγμα ως "εξαιρέτου κάλλους". Οι οικοδομικές εργασίες άρχισαν το 1965 με την οικονομική βοήθεια που πρόσφερε η Evangelische Zentralstelle für Entwicklungshilfe/Bonn, μια Υπηρεσία της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Γερμανίας, που θέλησε με τη συνδρομή αυτή να δοθεί στον Κρητικό λαό ένα σημάδι μετάνοιας και καταλλαγής σε έναν τόπο έντονα δεμένο με τη Μάχη της Κρήτης (1941) και την Αντίσταση και με βαρύτατες θυσίες για την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Το έργο της ανέγερσης στήριξαν, εκτός από την Ι. Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου, οι τοπικές Αρχές και άνθρωποι της περιοχής.

Από την Πολιτεία η ΟΑΚ αναγνωρίστηκε ως «θρησκευτικό - κοινωφελές καθίδρυμα» με το καθεστώς Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ), σύμφωνα με τη Συστατική Πράξη των ως άνω (Συμβολαιογραφείο Κολυμπαρίου Χανίων, Πράξις 12.419/19-1-1970), η οποία κυρώθηκε με το Β. Διάταγμα υπ. αριθμ. 838/31-12-1970, ΦΕΚ 29, τ. Α΄). Με μεταγενέστερη απόφαση της Πολιτείας η ΟΑΚ αναγνωρίστηκε επίσης ως Μη-Κυβερνητική Οργάνωση (NGO).

Το Ίδρυμα εργάζεται στα πλαίσια της Ι. Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου και της Εκκλησίας της Κρήτης, η οποία έχει ημιαυτόνομο καθεστώς εντός της δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Πνευματικός προστάτης της ΟΑΚ είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης, το όνομα του οποίου μνημονεύεται σε κάθε ιεροτελεστία στο Ίδρυμα.



Τα εγκαίνια της ΟΑΚ έγιναν στις 13 Οκτωβρίου 1968 με συμμετοχή εκπροσώπων όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, άλλων χριστιανικών παραδόσεων και Οργανισμών, των Πανεπιστημίων της χώρας και πλήθους λαού. Στην τότε καταναγκαστική ατμόσφαιρα του μονολόγου η Εκκλησία, δια της Ορθοδόξου Ακαδημίας, αντέταξε τον δ ι ά λ ο γ ο. Η στήριξη του Ιδρύματος από τον λαό υπήρξε ομόθυμη από την αρχή και διηνεκώς.

Στις 12. Νοεμβρίου 1995 ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος εγκαινίασε το δεύτερο κτήριο της ΟΑΚ, με το οποίο το Ίδρυμα αναδείχτηκε σε ένα από τα πιο άρτια Συνεδριακά Κέντρα της Ελλάδας. Το κτήριο αυτό χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Δημόσιο.

Είναι γνωστή παγκοσμίως για τα συνέδρια που οργανώνει καθώς επίσης και για της ποικίλες δραστηριότητες που αναπτύσσει με σκοπό το διαλογισμό και την επίλυση των προβλημάτων, ιατρικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών προβλημάτων.



Μια άλλη πλευρά της είναι "Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (Ε.ΘΕ.Κ), καρπός συνεργασίας της ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ και μιας μικρής αρχικά ομάδας ανθρώπων, που, κάτω από τη στέγη και με τη βοήθεια της Ακαδημίας, άρχισαν να προβληματίζονται γύρω από το καυτό ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν να οργανωθεί στην Κρήτη μια δυναμική θεατρική, καλλιτεχνική και γενικότερα πνευματική παρουσία, μια παρουσία αντάξια της Μινωϊκής κληρονομίας και της μεταγενέστερης πολιτιστικής προσφοράς του νησιού; Μια παρουσία προπαντός, που θα υπηρετήσει το λαό της Κρήτης κατά την κρίσιμη τούτη ώρα των κοσμογονικών αλλαγών και της φοβερής απειλής του ανθρωπίνου προσώπου, της ελευθερίας του και της ανθρωπιάς του;" ( Ε.ΘΕ.Κ., Πληροφοριακό Δελτίο, Μάϊος 1974).

Η προσπάθεια ξεκίνησε στην ΟΑΚ στις 29 Ιουνίου 1969, ως αποτέλεσμα Ημερίδας με θέμα: "Προβλήματα ψυχικής υγείας στον τόπο μας". Η προσπάθεια στηρίχτηκε από το Ίδρυμα και ανθρώπους από ολόκληρο το νησί, φίλους της τέχνης και ανήσυχους για την τότε πορεία του τόπου και του Έθνους. Ύστερα από μακρά, εργώδη και συστηματική προπαρασκευή πραγματοποιήθηκε στην ΟΑΚ (18. -19. Νοεμβρίου 1972) παγκρήτια καταστατική σύναξη, στο τέλος της οποίας έγινε η υπογραφή της ιδρυτικής πράξης και του Καταστατικού της Ε.ΘΕ.Κ., το οποίον είχαμε ετοιμάσει και το οποίον εγκρίθηκε με την υπ' αριθμ. 73/1973 απόφαση του Πρωτοδικείου Χανίων. Ακολούθησε η Πρώτη Γεν. Συνέλευση (’γιος Νικόλαος, 6. 5. 1973) και εκλογές για την ανάδειξη του πρώτου Διοικ. Συμβουλίου. Πρόεδρος αναδείχθηκε ο Γεν. Διευθυντής της ΟΑΚ Αλέξ. Παπαδερός, ο οποίος πρόσφερε τις υπηρεσίες του, επανεκλεγόμενος στη θέση αυτή, ώσπου (το 1983) υπηρεσιακοί λόγοι τον ανάγκασαν να αποσυρθεί από τη θέση αυτή.



Την άνοιξη του 1974 η Ε.ΘΕ.Κ. οργάνωσε σε όλη την Κρήτη τις περίφημες 18 συναυλίες με τον Μάνο Χατζηδάκη. Και στις 15 Αυγούστου 1974 έγινε η πρώτη παράσταση του πρώτου θεατρικού έργου της Εταιρείας (Θυσία του Αβραάμ) με τον Αλέξη Μινωτή ως σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή. Ακολούθησε σειρά όλη δραστηριοτήτων, κατά τις οποίες αξιοποιήθηκε και αναδείχθηκε μεταξύ άλλων το κρητικό καλλιτεχνικό δυναμικό, ενώ ο λαός της Κρήτης (πόλεων και επαρχίας) αισθάνθηκε για πρώτη φορά ότι τον σέβονται οι προσφέροντες πολιτισμικά αγαθά.

Η Ε.ΘΕ.Κ. υπήρξε το πρότυπο για την πολιτιστική αποκέντρωση στην Ελλάδα.

Το 1993 η Ακαδημία Αθηνών ευαρεστήθηκε να βραβεύσει την ΟΑΚ με την ευκαιρία συμπληρώσεως 25 ετών λειτουργίας.