Σε κάθε γωνιά της κρητικής γης, πάνω σε απόκρημνες κορφές, σε δυσπρόσιτες ακτές, σε πυκνοφυτεμένα δάση, μέσα σε βράχια και σπηλιές ο επισκέπτης θα ανακαλύψει την απόδειξη του έντονου θρησκευτικού συναισθήματος των κατοίκων του νησιού. Εκατοντάδες ξωκλήσια, που αποτέλεσαν σημεία αναφοράς της πίστης των Κρητικών στις δύσκολες εποχές, υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Πολλά από αυτά γιορτάζουν ακόμα τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Εκεί οι πιστοί έχουν την ευκαιρία να συνευρεθούν στην φύση με καλό κρασί και μεζέδες και φυσικά στην περιοχή των Χανίων, να τραγουδήσουν στην τάβλα που στρώνεται, τα παραδοσιακά ριζίτικα. Εδώ σε αυτούς τους τόπους έχει κανείς την εντύπωση ότι οι φωνές βγαίνουν από τα βαθιά φαράγγια και αντιβοούν στις κορυφές της γυμνής Μαδάρας.
Η θεματολογία των τραγουδιών ποικίλει. Άλλοτε αναφέρονται στον εορτάζοντα άγιο, άλλοτε στους οικοδεσπότες, στην λεβεντιά, στην παρέα κλπ. πάντοτε όμως ακολουθεί ή προηγείται του τραγουδιού η μαντινάδα με σχετικό θέμα. Όμως και τα πανηγύρια στα χωριά είναι ίσως από τις λίγες ευκαιρίες για μεγάλο ξεφάντωμα, μουσική και χορό που κρατάει μέχρι το άλλο πρωί. Παλαιότερα υπήρχαν και πανηγύρια στα οποία έπαιζαν αρκετές ζυγιές (ομάδες, ζευγάρια) όργανα. Δυτικότερα στην Κίσσαμο και στο Σέλινο ήταν συνήθως βιολί και λαούτο, ενώ αλλού λύρα με την συνοδεία του λαούτου. Σήμερα συνήθως τα όργανα παίζουν σε διάφορα καταστήματα, στα χωριά που πανηγυρίζουν. Μερικά από αυτά τα πανηγύρια γνωστά και άγνωστα σε χωριά, βουνοκορφές ή στην άκρη της θάλασσας αναφέρονται παρακάτω:
* Άγιος Ιωάννης Σφακίων, Αγίου Ιωάννη, 8 Μαΐου: Παραδοσιακό σφακιανό πανηγύρι.
* Αζογυρέ, Των Αγίων Πατέρων, 7 Οκτωβρίου: Στο όμορφο χωριό με το επισκέψιμο εντυπωσιακό σπήλαιο των Αγίων Πατέρων.
* Αράδαινα, Μιχαήλ Αρχάγγελου, 8 Νοεμβρίου: Επάνω ακριβώς από το εντυπωσιακό φαράγγι της Αράδαινας, στο έρημο αλλά πανέμορφο χωριό.
* Ασή Γωνιά, Αγίου Γεωργίου, 23 Απριλίου ή την επομένη του Πάσχα: Μεγάλο πανηγύρι. Όλοι οι βοσκοί της περιοχής κατεβάζουν τα ζώα τους μετά την λειτουργία τα ευλογούν και έπειτα τα αρμέγουν και μοιράζουν το γάλα στους προσκυνητές.
* Έλος, Άγιος Δίκαιος, 6 Μαϊου: Εξαιρετική θέα σε ένα μοναδικό πανηγύρι.
* Θέρισσο, Κοίμησης της Θεοτόκου, 15 Αυγούστου: Στο πανέμορφο χωριό που κήρυξε ο Βενιζέλος την επανάσταση του 1905.
* Κάνδανος, της Αναλήψεως (1)
* Κουστογέρακο, Αγία Αικατερίνη, 25 Νοεμβρίου: Ψηλά πάνω από το Κουστογέρακο με μαγική θέα γίνεται το πανηγύρι σε ανάμνηση και της σωτηρίας των ανταρτών οι οποίοι κρύβονταν από τους Γερμανούς εκεί κοντά σε ένα σπήλαιο.
* Λισσός, Άγιος Κύρηκος, 15 Ιουλίου: Στην αρχαία Λισσό καταφθάνουν οι πιστοί είτε με τα πόδια είτε με βάρκες από την Σούγια από νωρίς το απόγευμα της παραμονής. Πραγματικό Σελινιώτικο πανηγύρι σε ένα μυθικό τόπο.
* Παλαιόχωρα, Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, 25 Μαρτίου: Πολλά όργανα και κέφι σ’ όλη την Παλαιόχωρα, στην αρχή της άνοιξης.
* Σέμπρωνας, Αποπηγάδι, Αγίου Ιωάννη, 24 Ιουνίου: Ένα από τα πανηγύρια, που γίνεται σε πολύ ψηλή τοποθεσία, με απίστευτη θέα.
* Σούγια, Χαρέι, Άγιος Αντώνιος 1-2 Ιουλίου: Μοναδικό παραδοσιακό πανηγύρι στο παραλιακό εκκλησάκι που βρίσκεται στο Χαρέι. Η διαδρομή με τα ποδιά από το μονοπάτι Ε4 που οδηγεί από Σούγια Αγία Ρουμέλη διαρκεί 2 ώρες με μοναδικό φόντο το Λιβυκό Πέλαγος και τις απόκρημνες πευκόφυτες κορφές. Υπάρχει η δυνατότητα να πάει κανείς και με βάρκα από την Σούγια. Διανυκτέρευση στο ύπαιθρο.
* Στροβλές, Αγίου Πνεύματος (2)
* Σφακιά, Θυμιανή Παναγιά, τελευταία Κυριακή του Μάη.
* Χρυσοσκαλίτισσα, Κοίμησης της Θεοτόκου, 15 Αυγούστου: Στο πανέμορφο μοναστήρι πραγματικό «μπαλκόνι» στο Λιβυκό πέλαγος γίνεται ονομαστό πανηγύρι.
* Φραγκοκάστελλο, Αγίου Νικήτα, 15 Σεπτεμβρίου: Μεγάλο πανηγύρι κατά τη διάρκεια του οποίου γίνονται ιππικοί αγώνες.
* Φλώρια, Μιχαήλ Αρχάγγελου, 8 Νοεμβρίου: Μικρό παραδοσιακό πανηγύρι.
Άλλα εξαιρετικά πανηγύρια, ανά ημερομηνία, είναι:
* 6 Αυγούστου, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού: Ξηροστέρνι, Τζιτζιφέ, Καρρές Κισσάμου, Σάσσαλο
* 15 Aυγούστου, της Κοίμησης της Θεοτόκου: Βουλγάρω Παναγιά της Κορφής, Κολυμπάρι Γωνιά, Πεμόνια, Φρέ, Εξώπολη, Λιτσάρδα, Αλίκαμπο, Κεφαλά, Καλικράτη, Κουστογέρακο
* 29 Αυγούστου, του Ιωάννου του Προδρόμου: Ροδωπού Γκιώνας, Δουλιανά, Στύλος ,Κουρνάς
* 8 Σεπτέμβρη, το Γεννέσιον της Θεοτόκου: Γαβαλοχώρι, Τζιτζιφέ, Σάσσαλο
* 14 Σεπτέμβρη, του Τιμίου Σταυρού: Νίππος, Ροδοβάνι
* 15 Σεπτέμβρη, του Αγίου Νικήτα: Καμπιά
Πολλά από αυτά γιορτάζουν ακόμα τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Εκεί οι πιστοί έχουν την ευκαιρία να συνευρεθούν στην φύση με καλό κρασί και μεζέδες και φυσικά στην περιοχή των Χανίων, να τραγουδήσουν στην τάβλα που στρώνεται, τα παραδοσιακά ριζίτικα. Εδώ σε αυτούς τους τόπους έχει κανείς την εντύπωση ότι οι φωνές βγαίνουν από τα βαθιά φαράγγια και αντιβοούν στις κορυφές της γυμνής Μαδάρας.
Η θεματολογία των τραγουδιών ποικίλει. Άλλοτε αναφέρονται στον εορτάζοντα άγιο, άλλοτε στους οικοδεσπότες, στην λεβεντιά, στην παρέα κλπ. πάντοτε όμως ακολουθεί ή προηγείται του τραγουδιού η μαντινάδα με σχετικό θέμα. Όμως και τα πανηγύρια στα χωριά είναι ίσως από τις λίγες ευκαιρίες για μεγάλο ξεφάντωμα, μουσική και χορό που κρατάει μέχρι το άλλο πρωί. Παλαιότερα υπήρχαν και πανηγύρια στα οποία έπαιζαν αρκετές ζυγιές (ομάδες, ζευγάρια) όργανα. Δυτικότερα στην Κίσσαμο και στο Σέλινο ήταν συνήθως βιολί και λαούτο, ενώ αλλού λύρα με την συνοδεία του λαούτου. Σήμερα συνήθως τα όργανα παίζουν σε διάφορα καταστήματα, στα χωριά που πανηγυρίζουν. Μερικά από αυτά τα πανηγύρια γνωστά και άγνωστα σε χωριά, βουνοκορφές ή στην άκρη της θάλασσας αναφέρονται παρακάτω:
* Άγιος Ιωάννης Σφακίων, Αγίου Ιωάννη, 8 Μαΐου: Παραδοσιακό σφακιανό πανηγύρι.
* Αζογυρέ, Των Αγίων Πατέρων, 7 Οκτωβρίου: Στο όμορφο χωριό με το επισκέψιμο εντυπωσιακό σπήλαιο των Αγίων Πατέρων.
* Αράδαινα, Μιχαήλ Αρχάγγελου, 8 Νοεμβρίου: Επάνω ακριβώς από το εντυπωσιακό φαράγγι της Αράδαινας, στο έρημο αλλά πανέμορφο χωριό.
* Ασή Γωνιά, Αγίου Γεωργίου, 23 Απριλίου ή την επομένη του Πάσχα: Μεγάλο πανηγύρι. Όλοι οι βοσκοί της περιοχής κατεβάζουν τα ζώα τους μετά την λειτουργία τα ευλογούν και έπειτα τα αρμέγουν και μοιράζουν το γάλα στους προσκυνητές.
* Έλος, Άγιος Δίκαιος, 6 Μαϊου: Εξαιρετική θέα σε ένα μοναδικό πανηγύρι.
* Θέρισσο, Κοίμησης της Θεοτόκου, 15 Αυγούστου: Στο πανέμορφο χωριό που κήρυξε ο Βενιζέλος την επανάσταση του 1905.
* Κάνδανος, της Αναλήψεως (1)
* Κουστογέρακο, Αγία Αικατερίνη, 25 Νοεμβρίου: Ψηλά πάνω από το Κουστογέρακο με μαγική θέα γίνεται το πανηγύρι σε ανάμνηση και της σωτηρίας των ανταρτών οι οποίοι κρύβονταν από τους Γερμανούς εκεί κοντά σε ένα σπήλαιο.
* Λισσός, Άγιος Κύρηκος, 15 Ιουλίου: Στην αρχαία Λισσό καταφθάνουν οι πιστοί είτε με τα πόδια είτε με βάρκες από την Σούγια από νωρίς το απόγευμα της παραμονής. Πραγματικό Σελινιώτικο πανηγύρι σε ένα μυθικό τόπο.
* Παλαιόχωρα, Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, 25 Μαρτίου: Πολλά όργανα και κέφι σ’ όλη την Παλαιόχωρα, στην αρχή της άνοιξης.
* Σέμπρωνας, Αποπηγάδι, Αγίου Ιωάννη, 24 Ιουνίου: Ένα από τα πανηγύρια, που γίνεται σε πολύ ψηλή τοποθεσία, με απίστευτη θέα.
* Σούγια, Χαρέι, Άγιος Αντώνιος 1-2 Ιουλίου: Μοναδικό παραδοσιακό πανηγύρι στο παραλιακό εκκλησάκι που βρίσκεται στο Χαρέι. Η διαδρομή με τα ποδιά από το μονοπάτι Ε4 που οδηγεί από Σούγια Αγία Ρουμέλη διαρκεί 2 ώρες με μοναδικό φόντο το Λιβυκό Πέλαγος και τις απόκρημνες πευκόφυτες κορφές. Υπάρχει η δυνατότητα να πάει κανείς και με βάρκα από την Σούγια. Διανυκτέρευση στο ύπαιθρο.
* Στροβλές, Αγίου Πνεύματος (2)
* Σφακιά, Θυμιανή Παναγιά, τελευταία Κυριακή του Μάη.
* Χρυσοσκαλίτισσα, Κοίμησης της Θεοτόκου, 15 Αυγούστου: Στο πανέμορφο μοναστήρι πραγματικό «μπαλκόνι» στο Λιβυκό πέλαγος γίνεται ονομαστό πανηγύρι.
* Φραγκοκάστελλο, Αγίου Νικήτα, 15 Σεπτεμβρίου: Μεγάλο πανηγύρι κατά τη διάρκεια του οποίου γίνονται ιππικοί αγώνες.
* Φλώρια, Μιχαήλ Αρχάγγελου, 8 Νοεμβρίου: Μικρό παραδοσιακό πανηγύρι.
Άλλα εξαιρετικά πανηγύρια, ανά ημερομηνία, είναι:
* 6 Αυγούστου, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού: Ξηροστέρνι, Τζιτζιφέ, Καρρές Κισσάμου, Σάσσαλο
* 15 Aυγούστου, της Κοίμησης της Θεοτόκου: Βουλγάρω Παναγιά της Κορφής, Κολυμπάρι Γωνιά, Πεμόνια, Φρέ, Εξώπολη, Λιτσάρδα, Αλίκαμπο, Κεφαλά, Καλικράτη, Κουστογέρακο
* 29 Αυγούστου, του Ιωάννου του Προδρόμου: Ροδωπού Γκιώνας, Δουλιανά, Στύλος ,Κουρνάς
* 8 Σεπτέμβρη, το Γεννέσιον της Θεοτόκου: Γαβαλοχώρι, Τζιτζιφέ, Σάσσαλο
* 14 Σεπτέμβρη, του Τιμίου Σταυρού: Νίππος, Ροδοβάνι
* 15 Σεπτέμβρη, του Αγίου Νικήτα: Καμπιά
Πηγές: από το διαδίκτυο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου